Neksus

 

Yapay zeka?! Herkesin dilinde olan, meşhur arama moturu googledan çok arama yaptırmaya başladığı ,sürekli fal baktırdığı, bir yerinde ufacık leke belirse, nedir bu nedir bu diye danıştığı, bilge mi bilge bir uygulama?! Uygulamama mı, sohbet botumu veya spiritüel danışman mı veya veya yaşam uzmanı mı bilemiyorum. Ama artık hepimizin favori başvuru noktası olduğunun farkındayım. 

Yuval Noah Harari'nin son kitabı Neksus'u bitirdim geçen hafta. Bir tam günümü hatta gecemi okuyarak geçirmemi sağlayan muazzam bir kitaptı. Çok uzun zamandır böyle elimden bırakamadığım bir kitap olmamıştı. 

Kitap, Sapiensin binlerce yıldır bilgiyi nasıl kullandığı ve işlediğini anlatarak başlıyor. Doğru bilgi nedir, gerçek bilgiye nasıl ulaşılır, bilginin gerçekliği her zaman önemli midir ile bilgiyi uzun bir süre inceliyor. Sapiensin birlikte hareket etme kabiliyetinin onun evrimsel süreçte var olmasının ana nedeni olmasından detaylıca bahsediyor. Hikayelerden, tanrılardan neleri tanrısallaştırdığımızdan ve buna neden ihtiyaç duyduğumuzdan gibi bir çok konuya giriyor. Cadı avlarının bile bilgiyi kullanarak yaygınlaştırılması sayesinde büyümesinden, cadıları tanımak ve avlamak için yazılan bir kitap sayesinde bir sürü masum insanın hayatını kaybetmesine kadar irdeliyor. Seçimler, diktatörler, ülkelerin yönetim şekilleri, denetleme ve telafi mekanizmalarının zorunluluğuna değiniyor. Ki benimde en çok ilgimi çeken şey hem diktatörlerin bilgiyi nasıl iktidarlarını sürdürmek için umarsızca kullandıkları, hem de telafi mekanizmalarının her ülke veya her organizasyon için ne kadar zorunlu olduğu konusuydu. Diyorum ya kitabı elinize aldığınızda bırakmak istemiyorsunuz. Çünkü içi oldukça fazla muazzam BİLGİ ile dolu. 

Yapay zekayı nasıl kullanmamız gerektiğine dair tüyoları, çok yerinde tespitleri var. Botların ne kadar tehlikeli olabileceğinin bir sürü örnekleri mevcut. Veya facebook algoritması yüzünden pompalanan ırkçılık ile katledilen insanların ve halkların hazin hikâyeleri. Yönlendirmenin ve denetleme mekanizmalarının zorunluğu kesinlikle şart. 

 "Bilgisayar ağının toplumu tamamen kontrol altına almasını yalnızca biraz nefes almak için değil, ağdaki hataları düzeltme fırsatlarını elde edebilmek için de engellemeliyiz. Ağ hızla gelişmeye devam ettiği sürece, hatalar da tespit edip düzeltebileceğimizden çok daha hızla birikecektir. Zira ağ amansızdır ve her yere yayılmıştır ama mutlak doğru da değildir; yanılabilir. Bilgisayarların günde yirmi dört saat tüm eylemlerimizi izleyerek hakkımızda eşi benzeri görülmemiş miktarda veri toplayabildiği doğrudur. Ve evet, veri okyanusundaki örüntüleri insanüstü bir verimlilikle tanıyabilirler. Ancak bu, bilgisayar ağının dünyayı daima doğru bir şekilde anladığını göstermez. Bilgi gerçek değildir. Topyekûn bir gözetleme sistemi, dünyaya ve insanlara dair çok çarpık bir anlayış geliştirebilir. Ağ muazzam gücünü hem dünya hem de bizler hakkındaki gerçekleri keşfetmek yerine yepyeni bir dünya dizeni kurmak, dahası bunu bize dayatmak için kullanabilir."

İlerleten her devrimin olumlu yanları olsa da, aslında bildiğimiz veya fark etmediğimiz bir o kadar da olumsuz yanından bahsediyor.

"Sanayi Devrimi, sebep olduğu tüm bu felaketler yetmezmiş gibi, dünyanın ekolojik dengesini de bozmuş, yok oluş dalgasının fitilini ateşlemişti. Yirmi birinci yüzyılın ilk Sanayi Devrimi, sebep olduğu tüm bu felaketler yetmezmiş gibi, dünyanın ekolojik dengesini de bozmuş, yok oluş dalgasının fitilini ateşlemişti. Yirmi birinci yüzyılın ilk yıllarında, her yıl yaklaşık 58.000 türün yok olduğu düşünülüyor; 1970 ile 2014 yılları arasında toplam omurgalı popülasyonu yüzde 60 azaldı? , her yıl yaklaşık 58.000 türün yok olduğu düşünülüyor; 1970 ile 2014 yılları arasında toplam omurgalı popülasyonu yüzde 60 azaldı"

 Peki ya Yapay Zeka devrimi bize neleri gösterecek?!

Ben hem işim hem de merakım gereği yapay zekayı yani ChatCPT'yi aktif kullanıyorum. Faydalı da buluyorum. Arada onu teste tabi tutuyorum, bazı şeyleri salladığını, hep olumluya yatkın olduğunu ve hatta bazen de çok abarttığını düşünüyorum. Geçenlerde bir Prompt Engineering eğitimine katıldım. Aslında yapay zekayı yanlış değil de eksik kullandığımı fark ettim. Geliştirilebilir ve daha yüksek fayda sağlanabilecek bir sürü noktası var. Senin girdiğin promptlara göre aslında o da seni tanıyor ve şekilleniyor. Ben hep kibar davranırdım, yapar mısın, sıralar mısın, ekler misin gibi. Aslında bunu bile yapmaya hiç gerek yok, hatta yapmamak direkt emir kipiyle, uygula, çiz , görselle gibi konuşmak gerekiyormuş. Teşekkür bile etmemek lazımmış :) İnsanlığım dedim, insanlığımın huyu :) Tabi vazgeçtim, dilimi ve birçok promptumu güncelledim. 

Ama tekrar söyleyeceğim hala tam güvenilir bilgi vermiyor, bazen sallıyor gibi geliyor. Mesela "sence ben hangi Marvel karakteri olurdum" dedim bir ay önce. O da sen Wanda olurdun dedi ve sıraladı. Test etmek için geçen hafta yine sordum, Spider Man dedi :) E dedim geçen ay böyle söylemiyordun, aaa doğru böyle demiştim değil mi falan dedi. :) 

Balkondan akşam manzarasının fotoğrafını çekip attım. 2100 yılında nasıl olacak görselle dedim. Yaptığı şeye bakın :) 

Tabi ben ekledikçe bir şeyler iyice abarttı :)

Sanırım benim hayalim Tony Stark'ın  J.A.R.V.I.S. veya  F.R.I.D.A.Y. gibi bir şey :) Ütopik ve komik :)

Gelecek hızla değişerek şekilleniyor, biz 30+ larında yetişmeye ve yakalamaya çalışması gerekiyor en azından ben kendim için öyle düşünüyorum. Heyecanla yenilikleri takip etmeye çalışıyorum. Kendi Cpt'mi şekillendirmeyi öğrenmeye başlıyorum. Hız çok, zaman kısıtlı. Bakalım zamanla göreceğiz elbette neler bekliyor bizleri. 

Neksus'u merakı olan herkese tavsiye ederim. Zaten sadece yapay zekadan bahsetmiyor, Stalin hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız bile okuyabilirsiniz. Bilginize bilgi katacaktır.

Ve yine meraklısına Evrim Ağacından Çağrı Mert Bakırcı'nın videosunu bırakıyorum https://www.youtube.com/watch?v=7foCbOktTZM

Herkese güzel bir sonbahar ve Eylül ayı diliyorum.

Dadanız